Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yürütmesinde olan 25.04.2013 Tarih ve 28628 Sayılı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin amacı işyerlerinde kullanılan iş ekipmanlarının sağlık ve güvenlik çerçevesinde uyulması gereken asgari şartları belirlemektir.
Yönetmeliğe göre İş ekipmanlarının periyodik muayeneleri, Ulusal ve Uluslararası standartlarda belirtilen kriterlerde ve aralıklarda, üretici verileri ve fen ve teknik gereklilikler dikkate alınarak yapılmalıdır.
İŞ EKİPMANLARI NEDİR? PERİYODİK KONTROLLERİ NEDEN YAPILIR?
En genel anlamda iş ekipmanı; bir işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ya da tesisattır. İş ekipmanları; 25 Nisan 2013 tarihinde yayınlanan İş Ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereği, hizmet talep eden kuruluşun yaptırmış olduğu risk değerlendirmesindeki muayene periyotlarına göre, yönetmelikte belirlenmiş azami süreleri de aşmayacak şekilde muayene edilmelidir.
İş ekipmanları muayene edilirken Yönetmelikte belirtilen standartlar ve temel gereklilikler esas alınır. Muayene edilen ekipmanların durumu iş yerinde sağlık ve güvenlik tedbirleri yönünden bir rehber olmaktadır. Bu rehber ile tespit edilen bulguların giderilmesi işletmelerdeki iş kazalarının önlenmesi, ayrıca ekipmanların sorunsuz çalışması ile işletmenin üretim kaybının olmaması sağlanacaktır.
Kısacası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yürütmesinde olan bu yönetmelik hem işçiyi hem de işvereni koruma altına alan bir yönetmeliktir.
PERİYODİK KONTROL NASIL YAPILIR?
Periyodik muayeneler hidrostatik testler, ağırlık testleri, görsel testler, tahribatsız muayeneler ve cihazlarla tespitler şeklinde muayene edilmektedir.
Hidrostatik testler için basınçlı ekipmanın giriş çıkış vanaları, emniyet ventili bağlantısı işletmeye giden hatlardan ayrılır ve flanş ya da kör tapa kullanılarak körlenir. Tank, en üst noktasından taşıncaya kadar test akışkanı ile doldurulur. En yaygın olarak kullanılan test akışkanı maksimum 25 0C de sudur. Tamamen test akışkanı ile doldurulan tank yavaş yavaş basınçlandırılır.
Ağırlık testleri için kaldırma iletme ekipmanının tipine göre ve standartlarda belirtilen şartlara göre ağırlık testine tabi tutulur.
Hidrostatik test yapılamayan basınçlı ekipman veya tesisatlar için tahribatsız muayene yöntemlerinden en genel olarak manyetik parçacık, penetrant ve ultrasonik kalınlık ölçümü yöntemlerinden biri veya birkaçı ile test edilir. Herhangi bir yöntem ile kesin kanaat getirilemeyen muayenelerde, muayene uzmanı, ekipmanın muayenesi için farklı bir yöntem önerebilir.
Yangın tesisatları hidrostatik test ile ve ayrıca havalandırma tesisatları gibi görsel kontroller yapılarak muayene edilmektedir.
Elektrik tesisatları, topraklama ölçümleri ve paratoner testleri ise hem görsel hem de test cihazı kullanılarak muayene yapılmaktadır.
Aşağıdaki tabloda periyodik muayene yapılan teçhizatlar verilmektedir:
| Muayene Türü | Ekipman Adı | Birim Kontrol Süresi (Dakika) | Bir günde kontrol sayısı (8 saat) Adet | Bir günde max kontrol sayısı (10 saat) Adet |
| Kaldırma Ekipmanları Periyodik Kontrolü | Forklift Periyodik Kontrol | 25 | 19 | 24 |
| Transpalet | 20 | 24 | 30 | |
| Vinç | 45 | 10 | 13 | |
| Kule Vinç | 90 | 5 | 6 | |
| Caraskal | 25 | 19 | 24 | |
| Mobil Vinç | 45 | 10 | 13 | |
| Personel Yükseltici - EN 280 | 30 | 16 | 28 | |
| Asılı Erişim Donanımı | 60 | 8 | 10 | |
| Sütünlü Çalışma Platformu | 60 | 8 | 10 | |
| İnşaat Vinci | 60 | 8 | 10 | |
| Araç Kaldırma Lifti | 20 | 24 | 30 | |
| Kriko | 20 | 24 | 30 | |
| Yürüyen Merdiven - Bant | 75 | 6 | 8 | |
| Kuyruktan Kaldırıcı | 20 | 24 | 30 | |
| Hareketli Yükleme Rampası | 20 | 24 | 30 | |
| Elektrikli İstif Makinası | 25 | 19 | 24 | |
| Reach Truck | 20 | 24 | 30 | |
| Yük Asansörü | 30 | 16 | 28 | |
| Kazıcı Yükleyici | 40 | 12 | 15 | |
| Manlift | 30 | 16 | 20 | |
| Ekskavatör | 30 | 16 | 20 | |
| Mapa/Kanca Altı Bağlantı Ekipmanı | 10 | 48 | 60 |
| Muayene Türü | Ekipman Adı | Birim Kontrol Süresi (Dakika) | Bir günde kontrol sayısı (8 saat) Adet | Bir günde max kontrol sayısı (10 saat) Adet |
| Basınçlı Ekipmanları Periyodik Kontrolü | Hava Tankı (0-500 lt) | 40 | 12 | 15 |
| Hava Tankı (500-2000 lt) | 50 | 9 | 12 | |
| Hava Tankı (2000 lt ve üzeri) | 60 | 8 | 10 | |
| Hidrofor / Genleşme Tank/Boyler | 40 | 12 | 15 | |
| Kompresör | 40 | 12 | 15 | |
| Kalorifer Kazanı | 40 | 12 | 15 | |
| Buhar Kazanı | 50 | 9 | 12 | |
| Kızgın Yağ Kazanı | 50 | 9 | 12 | |
| Otoklav (küçük) | 40 | 12 | 15 | |
| Otoklav (büyük) | 50 | 9 | 12 |
| Muayene Türü | Ekipman Adı | Birim Kontrol Süresi (Dakika) | Bir günde kontrol sayısı (8 saat) Adet | Bir günde max kontrol sayısı (10 saat) Adet |
| Elektriksel Ölçümler | Paratoner | 45 | 10 | 13 |
| Paratoner (Faraday Kafesi) | 45 | 10 | 13 | |
| Priz Topraklama | 2 | 225 | 280 | |
| Pano Topraklama | 2 | 225 | 280 | |
| Makine Topraklama | 3 | 150 | 185 | |
| Ana Dağıtım Panosu | 20 | 20 | 24 | |
| Ara/Kat Dağıtım Panosu | 7 | 60 | 80 | |
| Bina Topraklama | 15 | 25 | 30 | |
| Jeneratör | 45 | 10 | 13 | |
| Katodik Kontrol | 45 | 10 | 13 | |
| Kaçak Akım Rölesi | 5 | 90 | 110 | |
| İç Tesisat Pano Kontrolleri ve Topraklamalar hariç kısımlara bakılır. | 20 | 24 | 30 |
| Muayene Türü | Ekipman Adı | Birim Kontrol Süresi (Dakika) | Bir günde kontrol sayısı (8 saat) Adet | Bir günde max kontrol sayısı (10 saat) Adet |
| Yangın Tesisatı | Dolap | 5 | 96 | 120 |
| Tüp | 3 | 160 | 200 | |
| Pompa ve Depo | 30 | 16 | 20 | |
| Genel Kontrol | 30 | 16 | 20 | |
| Sprinkler sistemi | 30 | 16 | 20 | |
| Tozlu Sistemler | 30 | 16 | 20 | |
| Gazlı Sistemler | 30 | 16 | 20 | |
| Köpüklü Sistemler | 30 | 16 | 20 |